Wskazania

Stany zapalne błony śluzowej żołądka i jelit, nadmierna pobudliwość jelita grubego, nowotwory przewodu pokarmowego, wyrównane choroby nerek i dróg moczowych, infekcje przebiegające z gorączką, zapalne choroby płuc i opłucnej o przebiegu ostrym, przewlekłe choroby układu oddechowego przebiegających z rozedmą, zaburzenia krążenia płucnego (zawał), okres rekonwalescencji po zabiegach chirurgicznych, dla chorych długo leżących, u których dochodzi do zaburzenia pracy przewodu pokarmowego, dla osób w wieku podeszłym.

Zalecenia

Dostarczenie choremu wszystkich niezbędnych składników pokarmowych oraz ograniczenie produktów i potraw ciężko strawnych. Dietę opracowuje się indywidualnie dla każdego pacjenta.

Produkty i potrawy zalecane

Napoje:

Mleko z zawartością tłuszczu 2% i mniej, kawa zbożowa z mlekiem, herbata z mlekiem, słaba herbata, herbata owocowa, ziołowa, soki owocowe, warzywne, napoje mleczno-owocowe, mleczno-warzywne, wody niegazowane, jogurt niskotłuszczowy, kefir, maślanka, serwatka, słaba kawa naturalna z mlekiem.

Pieczywo:

Chleb pszenny, bułki, biszkopt, pieczywo cukiernicze, graham pszenny, chrupki pszenne, pieczywo cukiernicze.

Dodatki do pieczywa:

Masło, chudy twaróg, serek homogenizowany, mięso gotowane, chude wędliny, szynka, polędwica z drobiu, parówki cielęce, jaja gotowane na miękko lub ścięte na parze w formie jajecznicy, jaj sadzonych czy omletu.

Zupy i sosy gorące:

Rosół jarski, jarzynowa, ziemniaczana, owocowa, krupnik, podprawione zawiesiną z maki i mleka, mleczne; sosy łagodne – koperkowy, cytrynowy, pomidorowy, potrawkowy, owocowe, ze słodką śmietaną, chudy rosół z cielęciny, zaprawione mąką i śmietanką, zaciągane żółtkiem.

Dodatki do zup:

Bułka, grzanka, kasza manna, jęczmienna, ryż, ziemniaki, lane ciasto, makaron nitki, kluski biszkoptowe.

Mięso zwierząt rzeźnych, drób, ryby:

Chuda cielęcina, młoda wołowina, królik, kurczak, indyk, chude ryby: dorsz, młody karp, pstrąg strumieniowy, sola, morszczuk, karmazyn, sandacz, flądra, lin, okoń, szczupak, mintaj; potrawy gotowane, pulpety, budynie, potrawki, chuda wieprzowina, ryby słodkowodne: leszcz; potrawy duszone bez obsmażania na tłuszczu, pieczone w folii lub pergaminie.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Budynie z kasz, warzyw, makaronu, mięsa, risotto, leniwe pierogi, kluski biszkoptowe.

Tłuszcze:

Dodawane na surowo: olej sojowy, słonecznikowy (z NNKT), olej rzepakowy, oliwa z oliwek (z JNKT), masło, margaryny miękkie (utwardzane metodą ekstryfikacji), z wymienionych olejów.

Warzywa:

Młode, soczyste: marchew, dynia, kabaczki, pietruszka, patisony, seler, pomidory bez skórki; potrawy gotowane, rozdrabniane lub przetarte, z „wody”, podprawiane zawiesinami, oprószone, surowe soki, szpinak, sałata zielona, bardzo drobno starte surówki, np.: z marchewki, selera.

Ziemniaki:

Gotowane, pieczone.

Owoce:

Dojrzałe, soczyste: jagodowe i winogrona bez pestek (w postaci przecierów), cytrusowe, dzikiej róży, brzoskwinie, morele, banany, jabłka pieczone, gotowane, wiśnie, śliwki, śliwki suszone, namoczone, przetarte (przy zaparciach), kiwi, melon.

Desery:

Kisiele, budynie, galaretki owocowe, mleczne, kompoty, musy, bezy, suflety, soki owocowe, przeciery owocowe, ciasta z małą ilością tłuszczu.

Przyprawy:

Sok z cytryny, pietruszka, zielony koper, majeranek, rzeżucha, melisa, ocet winny, pieprz ziołowy, jarzynka, papryka słodka, bazylia.

 

Produkty i potrawy przeciwwskazane

Napoje:

Napoje alkoholowe, mocne kakao, płynna czekolada, mocna kawa, mocna herbata, wody gazowane, pepsi, coca-cola, jogurt pełnotłusty, mleko pełnotłuste.

Pieczywo:

Chleb żytni świeży, chleb razowy, pieczywo chrupkie żytnie, pieczywo z otrębami, pieczywo drożdżowe, pieczywo pszenne razowe z dodatkiem słonecznika i soi.

Dodatki do pieczywa:

Tłuste wędliny, konserwy, salceson, kiszka, pasztetowa, smalec, tłuste sery dojrzewające, ser topiony, ser feta, sery typu fromage, ryby wędzone (ryby morskie: makrela, śledź, łosoś, sardynka)

Zupy i sosy gorące:

Tłuste, zawiesiste, na wywarach: mięsnych, kostnych, grzybowych; zasmażane, zaprawiane śmietaną, pikantne, z warzyw kapustnych, strączkowych, mocne rosoły, buliony; sosy: cebulowy, grzybowy, z ogórków kwaszonych, pieczarkowa.

Dodatki do zup:

Kluski kładzione, grube makarony, łazanki, nasiona roślin strączkowych, jaja gotowane na twardo.

Mięso zwierząt rzeźnych, drób, ryby:

Tłuste gatunki: wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki; tłuste ryby: węgorz, tłusty karp, sum; potrawy smażone z mięsa zwierząt rzeźnych, drobiu i ryb, marynowane, wędzone; ryby morskie: makrela, śledź, łosoś, sardynka.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Wszystkie potrawy smażone na tłuszczu, np.: placki ziemniaczane, bliny, kotlety, krokiety; bigos, fasolka po bretońsku.

Tłuszcze:

Smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde, śmietana.

Warzywa:

Warzywa kapustne, cebula, czosnek, pory, suche nasiona roślin strączkowych, ogórki, brukiew, rzodkiewka, rzepa, kalarepa w postaci surówek grubo startych, sałatek z majonezem i musztarda, warzywa marynowane, solone, rabarbar, kalafior, brokuły, fasolka szparagowa, groszek zielony.

Ziemniaki:

Smażone z tłuszczem, frytki, krążki.

Owoce:

Gruszki, daktyle, czereśnie, kawon, owoce marynowane.

Desery:

Tłuste ciasta, torty, desery z używkami, czekolada, batony, lody, chałwa, słodycze zawierające kakao, orzechy, kremy.

Przyprawy:

Ostre: ocet, pieprz, papryka, chili, curry, musztarda, ziele angielskie, liść laurowy, gałka muszkatałowa, gorczyca.

Uwagi

Dieta łatwo strawna powinna pokryć zapotrzebowanie energetyczne i dostarczyć takiej samej ilości składników pokarmowych jak dieta podstawowa (tradycyjna).

Wskazania

Przewlekłe zapalenie i kamica pęcherzyka żółciowego oraz dróg żółciowych, choroby miąższu wątroby – przewlekłe zapalenie wątroby, marskość wątroby, z zaburzeniami wydzielania żółci, przewlekłe zapalenie trzustki, wrzodziejące zapalenie jelita grubego – w okresie zaostrzenia choroby.

Zalecenia

Modyfikacja diety łatwo strawnej polegającej na zmniejszeniu produktów będących źródłem tłuszczu zwierzęcego oraz obfitujących w cholesterol. Ograniczenie tłuszczu jest konieczne ze względu na upośledzone jego trawienie i wchłanianie. Dietę opracowuje się indywidualnie dla każdego pacjenta.

Produkty i potrawy zalecane

Napoje:

Mleko, kefir i jogurt 1,5-0,5% tłuszczu, serwatka, kawa zbożowa z mlekiem z niską zawartością tłuszczu, herbata z mlekiem, słaba herbata, herbata owocowa, ziołowa, soki owocowo-warzywne, napoje mleczno-owocowe, mleczno-warzywne, wody niegazowane.

Pieczywo:

Chleb pszenny – jasny i czerstwy, bułki, pieczywo półcukiernicze, biszkopty na białkach, sucharki.

Dodatki do pieczywa:

Chudy twaróg (jeśli pacjent toleruje), chuda szynka, polędwica, polędwica z drobiu, mięso gotowane, ścięte białko jaja, dżemy bez pestek, marmolada, miód, chude wędliny.

Zupy i sosy gorące:

Rosół jarski, jarzynowe, ziemniaczana, przetarte owocowe, krupnik, podprawiane zawiesiną z mąki i mleka, mleczne; sosy łagodne: warzywne, owocowe, zagęszczane zawiesiną z mąki i mleka, mleczne na mleku odtłuszczonym, chudy rosół z cielęciny.

Dodatki do zup:

Bułka, grzanki, kasza manna, jęczmienna, ryż, ziemniaki, lane ciasto na białkach, makaron nitki niskojajeczny, kluski biszkoptowe na białkach, groszek ptysiowy bez żółtek.

Mięso zwierząt rzeźnych, drób, ryby:

Chuda cielęcina, młoda wołowina, królik, indyk, kurczak, dorsz, pstrąg strumieniowy, sola, mintaj, płoć, halibut biały, morszczuk, sandacz, flądra, szczupak, płastuga, okoń, lin; potrawy gotowane, pulpety, budynie, potrawki, chudy schab, młody karp, leszcz; potrawy duszone bez obsmażania na tłuszczu, pieczone w folii lub pergaminie.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Budynie z kasz (jęczmiennej, manny, krakowskiej, kukurydzianej), warzyw, makaron nitki bez żółtek, risotto, leniwe pierogi na białkach, kluski biszkoptowe na białkach.

Tłuszcze:

W umiarkowanych ilościach oleje: słonecznikowy, sojowy, rzepakowy bezerukowy, oliwa z oliwek, masło, miękkie margaryny.

Warzywa:

Młode, soczyste: marchew, dynia, kabaczki, cukinia, pietruszka, patisony, seler, pomidory bez skórki; potrawy gotowane, przetarte lub rozdrabniane, z „wody”, podprawiane zawiesinami, oprószone; surowe soki, szpinak, rabarbar, buraki, czarna rzodkiew, sałata inspektowa, bardzo drobna starta surówka z marchewki, selera.

Ziemniaki:

Gotowane, puree z mlekiem, gotowane w całości.

Owoce:

Dojrzałe, soczyste: jagodowe, winogrona bez pestek (w postaci przecierów), cytrusowe, brzoskwinie, morele, banany, jabłka pieczone, gotowane, kiwi, melon, wiśnie, śliwki.

Desery:

Kisiele, budynie, galaretki owocowe, mleczne na mleku odtłuszczonym, kompoty przetarte, bezy, suflety, soki owocowe, przeciery owocowe, ciastka z małą ilością tłuszczu i jaj.

Przyprawy:

Łagodne: kwasek cytrynowy, sok z cytryny, zielona pietruszka, zielony koperek, rzeżucha, melisa, cynamon, majeranek, wanilia, jarzynka, papryka słodka, bazylia, tymianek.

 

Produkty i potrawy przeciwwskazane

Napoje:

Napoje alkoholowe, kakao, płynna czekolada, kawa naturalna, mocna herbata, mleko pełnotłuste, kefir pełnotłusty, jogurt pełnotłusty, wody gazowane, pepsi, coca-cola, w umiarkowanych ilościach mleko 2% tłuszczu.

Pieczywo:

Chleb świeży, chleb żytni, chleb razowy, graham pszenny, pieczywo chrupkie, pieczywo pszenne razowe z dodatkiem słonecznika, soi, pieczywo z otrębami, pieczywo cukiernicze z dodatkiem tłuszczu, biszkopty na całych jajach, pieczywo drożdżowe – cukiernicze.

Dodatki do pieczywa:

Tłuste wędliny, konserwy, salceson, kiszka, pasztetówka, smalec, tłuste sery dojrzewające, serek topiony, ser feta, sery typu fromage, dżemy z pestkami, jaja gotowane, jajecznica z całych jaj, margaryny twarde, masło w większych ilościach, margaryny.

Zupy i sosy gorące:

Tłuste, zawiesiste, na wywarach: mięsnych, kostnych, grzybowych, zasmażane, zaprawiane śmietaną, pikantne, z warzyw kapustnych, strączkowych, ogórków, esencjonalne rosoły, buliony zaciągane żółtkiem; sosy ostre (chrzanowy, musztardowy, grecki), śmietanowy.

Dodatki do zup:

Kluski francuskie, kluski kładzione, groszek ptysiowy na całych jajach, grube makarony, łazanki, nasiona roślin strączkowych, jaja.

Mięso zwierząt rzeźnych, drób, ryby:

Tłuste gatunki: wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki, dziczyzna, flaki, mózg, wątroba, tłuste ryby: węgorz, tłusty karp, łosoś, sum, tołpyga, halibut niebieski, śledzie, sardynka, pikling; potrawy smażone z mięsa zwierząt rzeźnych, drobiu i ryb, marynowane, wędzone, makrela, karmazyn.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Pierogi, knedle, naleśniki z mięsem, wszystkie potrawy smażone na tłuszczu: placki ziemniaczane, bliny, kotlety, krokiety, bigos, fasolka po bretońsku.

Tłuszcze:

Smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde, tłuszcze kuchenne.

Warzywa:

Warzywa kapustne, cebula, czosnek, pory, suche nasiona roślin strączkowych, ogórki, brukiew, rzodkiewka, rzepa, kalarepa, fasolka szparagowa, groszek zielony; warzywa w postaci surówek, sałatek z majonezem i musztardą; warzywa marynowane, solone.

Ziemniaki:

Smażone z tłuszczem: frytki, krążki, chipsy, pieczone w całości.

Owoce:

Gruszki, daktyle, czereśnie, figi, kawon, owoce marynowane.

Desery:

Tłuste ciasta, torty, desery z używkami, czekolada, batony, lody, chałwa, słodycze zawierające kakao, orzechy.

Przyprawy:

Ostre: ocet, pieprz, papryka ostra, chili, curry, musztarda, ziele angielskie, liść laurowy, gałka muszkatałowa, gorczyca.

Uwagi

Należy uwzględnić produkty bogate w witaminę C.

Do potraw, których podstawę stanowią jaja, należy dodać tylko białko, najlepiej w postaci ubitej piany.

Warzywa i owoce podaje się gotowane i rozdrobnione oraz w postaci soków i przecierów.

Dozwolony tłuszcz należy dodać w postaci surowej do gotowych potraw.

Wskazania

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, przewlekły nadkwaśny nieżyt żołądka, refluks żołądkowo-przełykowy (w wyniku zwiększonego wydzielania kwasu solnego więcej się go dostaje do przełyku, nasilając objawy refluksu), dyspepsje czynnościowe żołądka (dolegliwości nie mające podłoża zmian organicznych).

Zalecenia

Dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych, ograniczenie produktów i potraw pobudzających wydzielanie kwasu solnego, neutralizowanie soku żołądkowego, niedrażnienie chemiczne, mechaniczne, termiczne błony śluzowej żołądka. Dietę opracowuje się indywidualnie dla każdego pacjenta.

Produkty i potrawy zalecane

Napoje:

Mleko słodkie, mleko zsiadłe nieprzekwaszone, jogurt, kawa zbożowa z mlekiem, słaba herbata z mlekiem, soki, napoje mleczno-owocowe, mleczno-warzywne, wody niegazowane, słaba herbata, soki owocowo-warzywne, herbata ziołowa, herbata owocowa.

Pieczywo:

Pszenne, jasne, czerstwe, biszkopty, pieczywo półcukiernicze, drożdżowe.

Dodatki do pieczywa:

Maso, twarożek, serek homogenizowany, jaja na miękko, jajecznica na parze, pasta z cielęciny, drobiu, margaryna miękka, miód, chude wędliny: szynka, polędwica, drobiowe, parówki cielęce, łagodny ser podpuszczkowy, pasztet domowy.

Zupy i sosy gorące:

Rosół jarski, mleczne, krupnik z dowolnych kasz, owocowe rozcieńczone, ziemniaczana, warzywne z dozwolonych warzyw, przecierane, zaprawiane mąką i masłem, zawiesiną z mąki i śmietanki, mąki i mleka, zaciągane żółtkiem; sosy łagodne: ze słodką śmietanką – koperkowy, potrawkowy, pomidorowy, pietruszkowy, owocowe, chudy rosół z cielęciny.

Dodatki do zup:

Bułka, grzanki, lane ciasto, kluski biszkoptowe, kluski francuskie, makaron nitki, kasza manna, kasza jęczmienna, ryż, ziemniaki puree, ziemniaki w całości.

Mięso zwierząt rzeźnych, drób, ryby:

Chude: cielęcina, królik, kurczak, indyk; chude ryby: dorsz, sola, płastuga, szczupak, morszczuk, mintaj, sandacz, pstrąg strumieniowy, lin, okoń, flądra; potrawy gotowane: pulpety, budynie, potrawki, konina, ryby: młody karp, leszcz, sardynka; potrawy duszone bez obsmażania na tłuszczu, pieczone z masy mielonej w folii lub pergaminie.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Budynie z drobnych kasz, warzyw i mięsa, makaron nitki z mięsem, risotto, leniwe pierogi, kluski biszkoptowe, kluski francuskie, zapiekanki z kasz, warzyw i mięsa, kluski z ziemniaków i sera.

Tłuszcze:

Dodawane na surowo: masło, śmietanka, oleje: sojowy, słonecznikowy, kukurydziany, rzepakowy bezerukowy i in. z WNKT i JNKT, oliwa z oliwek, margaryny miękkie, niezbyt kwaśna śmietana.

Warzywa:

Młode, soczyste, gotowane: marchew, kalafior, zielony groszek, dynia, kabaczki, buraki, szpinak, szparagi, młoda fasolka szparagowa, sałata zielona, pomidor bez skórki, utarta marchewka z jabłkiem; warzywa z wody z dodatkiem świeżego masła, bez zasmażek.

Ziemniaki:

Gotowane, w postaci puree, gotowane w całości.

Owoce:

Dojrzałe, soczyste, bez skórki i pestek, niekwaśne, w okresie zaostrzenia choroby w postaci przecierów gotowanych, owoce jagodowe, winogrona, cytrusowe, banany, brzoskwinie, morele, jabłka gotowane, pieczone, w postaci rozcieńczonych soków, najlepiej mlekiem, owoce rozdrobnione.

Desery:

Kompot z dozwolonych owoców – przetarte, galaretki, kisiele, mus z pieczonego jabłka, budynie i kisiele mleczne, desery mało słodzone.

Przyprawy:

Bardzo łagodne: cukier, wanilia, sok z cytryny, zielona pietruszka, koper, cynamon, melisa.

Produkty i potrawy przeciwwskazane

Napoje:

Płynna czekolada, kakao, mocna herbata, kawa naturalna, wszystkie napoje alkoholowe, napoje gazowane, kwaśne przetwory mleczne, maślanka, kumys.

Pieczywo:

Wszelkie pieczywo świeże, żytnie razowe, pszenne razowe (graham), pieczywo chrupkie, pieczywo cukiernicze.

Dodatki do pieczywa:

Tłuste wędliny, konserwy, salceson, kiszka, pasztetowa, smalec, pikantne sery dojrzewające żółte i topione, ser feta, dżemy, jaja na twardo, marmolada.

Zupy i sosy gorące:

Tłuste, zawiesiste, na wywarach: mięsnych, kostnych, grzybowych, zasmażane, zaprawiane kwaśną śmietaną, pikantne z warzyw kapustnych, roślin strączkowych, cebulowa, porowa, rosoły, buliony, zupy w proszku; sosy ostre, pikantne, zasmażane: grzybowy, musztardowy, chrzanowy, cebulowy; owoce nierozcieńczone, na esencjonalnych wywarach jarzynowych.

Dodatki do zup:

Grube kasze, makarony zarabiane na stolnicy, kluski kładzione, nasiona roślin strączkowych, jaja gotowane na twardo, groszek ptysiowy.

Mięso zwierząt rzeźnych, drób, ryby:

Tłuste gatunki: wieprzowina, baranina, gęś, kaczka, dziczyzna; tłuste ryby: węgorz, sum, tołpyga, halibut niebieski, troć, pikling, szprot; potrawy marynowane, wędzone, smażone, pieczone; ryby: makrela, łosoś.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Wszystkie potrawy smażone na tłuszczu, np.: placki ziemniaczane, bliny, kotlety, krokiety: bigos, fasolka po bretońsku.

Tłuszcze:

Smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde, kwaśna śmietana.

Warzywa:

Warzywa kapustne, cebula, czosnek, pory, papryka, suche nasiona roślin strączkowych, ogórki, brukiew, rzodkiewka, rzepa, rabarbar, kalarepa, szczaw, kukurydza, grzyby, warzywa zasmażane, sałatki z majonezem i musztardą, warzywa marynowane, solone.

Ziemniaki:

Smażone z tłuszczem: frytki, krążki, pieczone.

Owoce:

Wszystkie owoce surowe, czereśnie, gruszki, agrest, wiśnie, śliwki, kawon, orzechy, owoce suszone, owoce marynowane.

Desery:

Torty, ciasta z masami, z dużą ilością cukru, desery z używkami, orzechami, kakao: czekolada, batony, chałwa, ciasta z proszkiem spulchniającym, kremy.

Przyprawy:

Ocet, pieprz, musztarda, papryka ostra, chrzan, maggi, kostki bulionowe, ziele angielskie, liść laurowy, jarzynka, sól.

Uwagi

Dieta powinna być dostosowana indywidualnie dla każdego pacjenta. Należy uwzględniać obserwacje pacjenta i wykluczyć te pokarmy, które wywołują i nasilają dolegliwości.

Posiłki należy spożywać regularnie o jednakowych porach dnia w niewielkich objętościach, 5 razy dziennie. Ważna jest temperatura potraw – nie powinny one być zbyt gorące ani zbyt zimne.

Potrawy powinny być przyrządzane metodą gotowania w wodzie, na parze, duszenia bez obsmażania na tłuszczu. Tłuszcz dodaje się do gotowych potraw.

Stosowana u osób w stanie wyniszczenia; w chorobach nowotworowych, w rozległych oparzeniach, w zranieniach, w chorobach przebiegających z gorączką, dla rekonwalescentów po przebytych chorobach.

Zalecenia

Dostarczenie odpowiedniej ilości białka do budowy i odbudowy tkanek ustrojowych, ciał odpornościowych, enzymów, hormonów, białek osocza. Dietę opracowuje się indywidualnie dla każdego pacjenta.

Produkty i potrawy zalecane

Napoje:

Mleko 2% tłuszczu, jogurt, kefir, maślanka, serwatka, słaba herbata, słaba kawa, napoje owocowe, soki owocowo-warzywne, napoje owocowo-warzywne z mlekiem, koktajle owocowo-mleczne.

Pieczywo:

Chleb pszenny, suchary, bułki, biszkopt, pieczywo półcukiernicze, drożdżowe, herbatniki, chleb graham, chrupki pszenne, pieczywo pszenne razowe z dodatkiem słonecznika i soi.

Dodatki do pieczywa:

Masło, chudy i półtłusty ser twarogowy, serek homogenizowany, ser ziarnisty, pasty serowe z różnymi dodatkami, mięso gotowane, chude wędliny, szynka, polędwica drobiowa, chude ryby, ścięte białko jaja, galaretki mięsne, drobiowe, rybne, miękkie margaryny, ser podpuszczkowy z mniejszą ilością tłuszczu, jaja gotowana na miękko, jajecznica na parze, parówki cielęce, kiełbasa szynkowa, pasztet domowy.

Zupy i sosy gorące:

Chudy rosół z cielęciny, kurczaka, rosół jarski, krupnik, jarzynowe, ziemniaczana, owocowe, zaprawiane mąką i mlekiem lub mąką i śmietanką albo zaprawą zacieraną z mąki i masła; sosy łagodne ze słodką śmietaną; kalafiorowa, z ogórków kwaszonych, pieczarkowa, zaciągane żółtkiem; sosy: chrzanowy, musztardowy.

Dodatki do zup:

Bułka, grzanki, kasza manna, jęczmienna, krakowska, ryż, drobne makarony, lane ciasto, kluski biszkoptowe, kluski francuskie, groszek ptysiowy.

Mięso zwierząt rzeźnych, drób, podroby, ryby:

Chuda cielęcina, królik, kurczak, indyk, wątroba; chude ryby: dorsz, młody karp, pstrąg, lin, okoń, szczupak, fladra, sandacz, mintaj, morszczuk; potrawy gotowane: pulpety, budynie, potrawki; wołowina, dziczyzna, chuda wieprzowina, ozorki, płuca, serca, kury; ryby morskie: karmazyn, sardynka; potrawy duszone bez obsmażania na tłuszczu, pieczone w folii lub pergaminie.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Budynie z kasz, warzyw, makaronu cienkiego, mięsa risotto, leniwe pierogi, tarta z warzywami, serem, owocami, zapiekanki z kasz, warzy i mięsa, kluski francuskie, makaron z mięsem, kluski ziemniaczane.

Tłuszcze:

Masło, słodka śmietanka (18%), oleje roślinne: sojowy, słonecznikowy, rzepakowy bezerukowy, kukurydziany, oliwa z oliwek, masło roślinne, margaryny miękkie.

Warzywa:

Młode, soczyste: marchew, dynia, kabaczki, patisony, buraki, seler, pietruszka, pomidory bez skórki, skorzonera, szparagi, sałata inspektowa, warzywa z wody z dodatkiem tłuszczu, szpinak, kalafior, brokuły, groszek zielony, fasolka szparagowa, sałata zielona, rabarbar, cykoria, drobno starte surówki: z marchewki, selera.

Ziemniaki:

Gotowane, pieczone.

Owoce:

Dojrzałe, soczyste, jagodowe, winogrona bez pestek (w postaci przecierów), cytrusowe, dzikiej róży, brzoskwinie, morele, banany, jabłka pieczone, gotowane, wiśnie, śliwki, kiwi, melon (w razie zaparć – namoczone, suszone śliwki).

Desery:

Kisiele, budynie, galaretki mleczne, owocowe, jogurty, desery z serka homogenizowanego, kremy, bezy, musy, suflety, soki i przeciery owocowe, ciasta deserowe, lody.

Przyprawy:

Sok z cytryny, kwasek cytrynowy, cukier, pietruszka, zielony koperek, majeranek, rzeżucha, melisa, bazylia, kminek, ocet winny, pieprz ziołowy, jarzynka, papryka słodka, estragon, tymianek.

Produkty i potrawy przeciwwskazane

Napoje:

Kakao, czekolada, napoje alkoholowe, wody mineralne gazowane, coca-cola, pepsi, lemoniada, kawa, herbata, jogurt pełnotłusty, mleko pełnotłuste.

Pieczywo:

Chleb żytni świeży, chleb żytni razowy, pieczywo chrupkie żytnie, pieczywo cukiernicze.

Dodatki do pieczywa:

Tłuste wędliny, konserwy, salceson, kiszka, pasztetówka, smalec, tłuste sery podpuszczkowe żółte, topione, sery pleśniowe, ser feta, jaja gotowane na twardo i smażone z tłuszczem, tłusty twaróg, jajko sadzone, ryby wędzone.

Zupy i sosy gorące:

Tłuste, zawiesiste, na mocnych wywarach: mięsnych, kostnych, grzybowych, zasmażane, pikantne, z warzyw kapustnych, strączkowych; sosy grzybowy, cebulowy, zasmażane.

Dodatki do zup:

Grube kasze: pęczak, gryczana; grube makarony, kluski kładzione, jaja gotowane na twardo, nasiona roślin strączkowych.

Mięso zwierząt rzeźnych, drób, podroby, ryby:

Tłuste gatunki: wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki; tłuste ryby: węgorz, tłusty karp, halibut, jesiotr, sum, tołpyga; potrawy smażone, pieczone w tradycyjny sposób; ryby morskie: makrela, śledzie, łosoś.

Wskazania

Stosowana w chorobach nerek i wątroby przebiegających z niewydolnością tych narządów.

Zalecenia

Zapobieganie nadmiernemu wytwarzaniu toksycznych dla organizmu produktów przemiany białkowej; ochrona zmienionych chorobowo narządów – wątroby, nerek; utrzymanie możliwie dobrego stanu odżywiania pacjenta przez dostarczenie potrzebnej ilości energii i składników pokarmowych. Dietę opracowuje się indywidualnie dla każdego pacjenta.

Produkty i potrawy zalecane

Napoje:

Zalecane w umiarkowanych ilościach: herbata z cytryną, herbata z mlekiem, mleko, kefir, jogurt 2% tłuszczu, napoje owocowe, napoje owocowo-warzywne, soki owocowo-warzywne, koktajle (w dozwolonej ilości płynów).

Pieczywo:

Pszenne, niskobiałkowe, niskosodowe.

Dodatki do pieczywa:

Masło, dżem, marmolada, miód, ser twarogowy, serek homogenizowany, mięso gotowane, jaja, pasty serowo-warzywne, serowo-rybne, mięsno-jarzynowe.

Zupy i sosy gorące:

Sosy łagodne, zaciągane żółtkiem, zaprawiane masłem, zagęszczane skrobią pszenną, ziemniaczaną; krupnik, jarzynowe z dozwolonych warzyw, ziemniaczana, przetarte owocowe.

Dodatki do zup:

Grzanki z pieczywa niskobiałkowego, ziemniaki, makarony z mąki niskobiałkowej, kasze, ryż.

Mięso zwierząt rzeźnych, drób, podroby, ryby:

Zalecany w umiarkowanych ilościach: chude gatunki: cielęcina, młoda wołowina, króli, kurczak, indyk; chude ryby gotowane: dorsz, pstrąg, karmazyn, lin, okoń, flądra, morszczuk, mintaj, płastuga, makrela: potrawy gotowane, duszone, bez tłuszczu, potrawki, budynie, pulpety z dodatkiem skrobi lub pieczywa niskobiałkowego.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Budynie z mięsa gotowanego, kasz i warzyw, risotto z warzywami, ryż z jabłkiem; zapiekanki z kasz, warzyw i mięsa, kluski ziemniaczano-serowe z mąki niskobiałkowej.

Tłuszcze:

Masło, olej: sojowy, słonecznikowy, rzepakowy bezerukowy, kukurydziany, oliwa z oliwek, margaryny miękkie, śmietanka.

Warzywa:

Zalecane w umiarkowanych ilościach: pomidor bez skórki, marchew, dynia, buraki, kabaczek, szparagi, pietruszka, seler, szpinak, sałata zielona, cykoria, rabarbar, fasolka szparagowa, groszek zielony, kalafior, brokuły, gotowane, rozdrobnione, w formie puree z masłem, drobno starte surówki.

Ziemniaki:

Gotowane, w postaci puree.

Owoce:

Zalecane w umiarkowanych ilościach: jagodowe, cytrusowe, jabłka, morele, brzoskwinie, winogrona bez pestek, wiśnie, melon, kiwi, śliwki.

Desery:

Kisiele z dozwolonych owoców, galaretki, ciastka ze skrobi pszennej i ziemniaczanej; kompoty, budyń mleczny ze skrobią ziemniaczaną lub pszenną (płynne desery wlicza się do ogólnej ilości płynów).

Przyprawy:

Sok z cytryny, kwasek cytrynowy, cukier, pietruszka, zielony koperek, majeranek, rzeżucha, kminek, melisa, papryka słodka, estragon, bazylia, tymianek, wanilia, cynamon, ocet winny, pieprz ziołowy, jarzynka.

 

Produkty i potrawy przeciwwskazane

Napoje:

Kakao, płynna czekolada, napoje alkoholowe, kawa naturalna.

Pieczywo:

Zwykłe pieczywo, solone.

Dodatki do pieczywa:

Wędliny, konserwy, sery dojrzewające żółte, topione, sery pleśniowe, ser feta, sery typu fromage, ryby wędzone, śledzie marynowane.

Zupy i sosy gorące:

Na wywarach mięsnych, kostnych, grzybowych, rosoły, buliony, kapuśniak, ogórkowa, z nasion strączkowych, zaprawiane mąką, kwaśną śmietaną, zasmażkami; zupy w proszku; sosy ostre na wywarach mięsnych, kostnych, grzybowych, zasmażanych.

Dodatki do zup:

Dodatki z jajami, mięsem, nasion roślin strączkowych, jaja gotowane na twardo, kluski francuskie, groszek ptysiowy.

Mięso zwierząt rzeźnych, drób, podroby, ryby:

Wszystkie w większych ilościach; tłuste gatunki: wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki; tłuste ryby: węgorz, łosoś, sum: potrawy smażone, pieczone, duszone w sposób konwencjonalny, marynowane, wędzone.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Bigos, fasolka po bretońsku, potrawy smażone na tłuszczu: bliny, krokiety, kotlety.

Tłuszcze:

Smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde, kwaśna śmietana.

Warzywa:

Kiszonki, konserwowane z octem, warzywa solone, nasiona roślin strączkowych, ogórki, czosnek, cebula, brukiew, rzepa, kalarepa; zasmażane, grubo starte surówki, warzywa w dużych ilościach.

Ziemniaki:

Ziemniaki smażone: frytki, placki, pyzy, chipsy.

Owoce:

Owoce niedojrzałe, suszone, gruszki, daktyle, czereśnie, kawon, owoce marynowane, owoce w nadmiernej ilości.

Desery:

Tłuste kremy z używkami, desery z przeciwwskazanych owoców, z czekoladą, orzechami, ciasta.

Przyprawy:

Ocet, pieprz, musztarda, papryka ostra, chrzan, maggi, kostki bulionowe, ziele angielskie, liść laurowy, sól, vegeta.

Uwagi

Potrawy przyrządza się metodą gotowania, duszenia i pieczenia bez dodatku tłuszczu. Podprawia się zawiesiną z mąki i śmietany lub mleka, kefiru i jogurtu. Tłuszcz (masło, olej) należy dodawać do gotowych potraw. Wszystkie posiłki przyrządza się bez dodatku soli, a dozwoloną jej ilość podaje się osobno.

W celu polepszenia smaku potraw można je zakwasić, np. sokiem z cytryny, kwaskiem cytrynowym, kwaśnym mlekiem, kiszonym żurkiem, serwatką, galaretką, kisielem owocowym. Smak potraw poprawią także przyprawy ziołowe (świeże i suszone): zielona pietruszka, koperek, seler naciowy, kminek, bazylia, melisa, mięta, estragon, kolendra, tymianek, majeranek, a także słodka papryka, cynamon, wanilia.

Z uwagi na zmniejszenie płynów należy ograniczyć zupy – można je z diety wykluczyć. Ilość warzyw i owoców zmniejsza się ze względu na zawartość w nich dużej ilości potasu i wody. Wskazane jest wypłukiwanie potasu z ziemniaków i warzyw przez moczenie, odlewanie wody w trakcie gotowania i niewykorzystywanie wywarów.

W chorobach wątroby przebiegających z zaawansowaną niewydolnością wykluczyć należy produkty tłuszczowe i zwiększyć podaż warzyw i owoców o 150-200g.

Wskazania

Redukcja masy ciała u osób z otyłością i nadwagą.

Zalecenia

Redukcja masy ciała (przez stopniowe ograniczanie energii); zapewnienie prawidłowego funkcjonowania organizmu; utrzymanie dobrego samopoczucia; ograniczenie uczucia głodu. Dietę opracowuje się indywidualnie dla każdego pacjenta.

Produkty i potrawy zalecane

Napoje:

Mleko chude 0,5-1,5% tłuszczu, jogurt chudy, kefir chudy, koktajl mleczno-owocowy bez cukru, woda przegotowana, herbata czarna, zielona, czerwona, ziołowa, owocowa bez cukru, kawa zbożowa bez cukru, soki z warzyw, owoców, napoje z warzyw bez cukru, napoje z kwaśnego mleka i warzyw bez cukru, napoje z serwatki i warzyw bez cukru, napoje „light”, słaba kawa naturalna bez cukru.

Pieczywo:

Chleb razowy graham, chleb pełnoziarnisty, chrupki.

Dodatki do pieczywa:

Chude wędliny: szynka, polędwica, drobiowe, pasty z mięsa i warzyw, chude ryby, jaja faszerowane, jaja na miękko lub jajecznica (2-3 razy w tyg.), ser twarogowy, chudy serek homogenizowany, serek twarogowy ziarnisty, ser twarogowy półtłusty, sery podpuszczkowe niepełnotłuste, margaryna, pasztet z drobiu, cielęciny, parówki drobiowe i cielęce, dżemy bezcukrowe, śledzie, łosoś (kwasy tłuszczowe omega-3), ryby niezbyt tłuste – gotowane, wędzone.

Zupy i sosy gorące:

Jarzynowe czyste, np. pomidorowa, grzybowa, czerwony barszcz, chudy rosół, mleczne na mleku 0,5-1,5% tłuszczu; zupy podprawiane zawiesinami: jarzynowa, ziemniaczana, owocowa bez cukru, koperkowa, kalafiorowa, zupa z maślanką, serwatką, cytrynowa, barszcz czerwony zabielany, żurek, kapuśniak, ryżowa, krupnik; sosy na wywarach z warzyw, np. pietruszkowy, koperkowy, pomidorowy, potrawkowy, grzybowy, cytrynowy, chrzanowy, mleczny.

Dodatki do zup:

W umiarkowanych ilościach: ryż brązowy, ryż parboiled, grzanki, kasze, lane ciasto, makaron, płatki zbożowe, ziemniaki, fasola, groch.

Mięso zwierząt rzeźnych, drób, podroby, ryby:

Mięso chude: cielęcina, młoda wołowina, jagnięcina, królik, kurczak, indyk; chude ryby: dorsz, lin, mintaj, sandacz, szczupak, okoń, błękitek, flądra, morszczuk, płastuga, płoć, pstrąg strumieniowy, halibut biały; potrawy gotowane, pieczone w folii, pergaminie, duszone bez tłuszczu; mięsa krwiste: wołowina, konina, polędwica wieprzowa; ryby: młody karp, leszcz, karmazyn.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Budynie z mięsa i warzyw, z sera, warzywa faszerowane mięsem; budynie z kasz, makaronów, zapiekanki, risotto, pierogi z mięsem.

Warzywa:

Wszystkie oprócz przeciwwskazanych.

Ziemniaki:

W umiarkowanych ilościach gotowane w całości, puree ziemniaczane, pieczone.

Owoce:

Grejpfruty, jabłka, wiśnie, czereśnie, porzeczki, truskawki, morele, poziomki, maliny, pomarańcze, mandarynki, ananasy, porzeczki czarne, owoce suszone.

Desery:

Kompoty, kompoty surówkowe, kisiele, galaretki z niewielką ilością słodzika, leguminy z serka homogenizowanego, owoce z serkiem, jabłka pieczone z pianą z białek, sernik na zimno z niewielką ilością słodzika, surówki owocowe, desery mleczne, ciasta z małą zawartością tłuszczu i cukru lub z niewielką ilością słodzika.

 

Przyprawy:

Łagodne, jak: sok z cytryny, kwas mlekowy, kwasek cytrynowy, koperek zielony, pietruszka, czosnek, cebula, jarzynka, kminek, majeranek, bazylia, gałka muszkatałowa, papryka słodka, pieprz ziołowy, ocet winny, tymianek, oregano.

 

Produkty i potrawy przeciwwskazane

Napoje:

Wszystkie napoje słodzone cukrem, kakao naturalne, mocna kawa, napoje z owoców i śmietanki, tłuste mleko, napoje alkoholowe, soki owocowe z cukrem, lemoniada, coca-cola, pepsi.

Pieczywo:

Wypieki z dodatkiem cukru, chleb na miodzie, biszkopt z cukrem, ciasta kruche, ucierane, chleb pszenny, pszenno-żytni, bułeczki, rogale, bagietki francuskie, tostowe.

Dodatki do pieczywa:

Tłuste wędliny, kiszka, konserwy mięsne, pasztetowa, salceson, miód, dżemy, marmolady, konfitury, tłuste sery podpuszczkowe żółte, sery topione, sery pleśniowe, ser feta, sery typu fromage, ser twarogowy tłusty, masło.

Zupy i sosy gorące:

Zupy esencjonalne, np. na tłustych wywarach mięsnych, zagęszczane zasmażkami, z dużą ilością śmietany, owocowe z cukrem; sosy zawiesiste, tłuste, esencjonalne, słodkie.

Dodatki do zup:

Duże ilości pieczywa, makaronów, kasz, groszek ptysiowy, kluski francuskie, biszkoptowe.

Mięso zwierząt rzeźnych, drób, podroby, ryby:

Tłuste gatunki: wieprzowina, baranina, podroby, gęsi, kaczki; tłuste ryby: węgorz, sum, tołpyga, śledź, szprot bałtycki; potrawy nasiąknięte tłuszczem: smażone, pieczone, duszone w tradycyjny sposób; tuńczyk, łosoś, makrela.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Potrawy z dodatkiem cukru, np. knedle, naleśniki, pierogi; potrawy smażone – racuchy, kotlety z kaszy.

Warzywa:

Stare, surówki i warzywa gotowane z dodatkiem dużej ilości majonezu, śmietany, żółtek, cukru, groch, fasola, groszek zielony konserwowy, kukurydza.

Ziemniaki:

Smażone, chipsy ziemniaczane, frytki, placki ziemniaczane, pyzy.

Owoce:

Owoce w syropach, kompoty z cukrem, sałatki owocowe z cukrem, galaretki ze śmietaną i cukrem, winogrona, banany, brzoskwinie, śliwki, gruszki, mango.

Desery:

Wszystkie desery z cukrem, miodem, np. galaretki, kremy, kompoty, leguminy, marmolady; wszystkie z dużą zawartością tłuszczu i cukru, np. ciasta, torty, pączki, faworki, orzechy, chałwa, czekolada.

Przyprawy:

Bardzo ostre, papryka ostra, ocet, chili, musztarda, pieprz, sól w większych ilościach, liść laurowy, ziele angielskie, curry, oregano, vegeta.

Uwagi

Zapotrzebowanie energetyczne oblicza się indywidualnie, biorąc pod uwagę aktywność fizyczną (rodzaj wykonywanej pracy, tryb życia), wiek, płeć oraz wydatek energetyczny potrzebny do podstawowych procesów życiowych, czyli podstawowej przemiany materii.

Potrawy należy przyrządzać metodą gotowania w małej ilości wody lub na parze, w szybkowarze, w naczyniu przystosowanym do gotowania bez wody.

Wskazania

Stosowana w zaparciach nawykowych, w postaci atonicznej oraz w zaburzeniach czynnościowych jelit.

Zalecenia

Pobudzenie motoryki jelit, uregulowanie ich czynności bez stosowania środków farmakologicznych. Dietę opracowuje się indywidualnie dla każdego pacjenta.

Produkty i potrawy zalecane

Napoje:

Mleko 2% tłuszczu, jogurt, kefir, mleko ukwaszone, maślanka, serwatka, kawa zbożowa, soki owocowe, warzywne, napoje owocowo-mleczne, warzywno-mleczne, herbata owocowa, ziołowa, wody mineralne, woda przegotowana z miodem, napary z ziół pobudzające pracę przewodu pokarmowego, słaba herbata.

Pieczywo:

Pieczywo z pełnego ziarna, bułki grahamki, pieczywo chrupkie, pumpernikiel, chleb żytni.

Dodatki do pieczywa:

Twaróg, chude wędliny drobiowe, chuda szynka, dżemy, marmolada, miód, serek sojowy, pasztet, pasztetowa, masło, margaryna miękka, ryby wędzone chude, śledzie.

Zupy i sosy gorące:

Mleczne, owocowe, jarzynowe, krupnik, zupy czyste na wywarach mięsnych, grzybowych

Dodatki do zup:

Bułki, grzanki, kasze, ziemniaki, lane ciasto, kluski biszkoptowe, makaron, groszek ptysiowy

Mięso zwierząt rzeźnych, podroby, drób, ryby:

Chude gatunki mięs: cielęcina, konina, schab, królik, indyk, kurczak, gołąb, perliczka, sandacz, szczupak, karp, lin, flądra, dorsz, pstrąg, morszczuk, mintaj, makrela, sola, karmazyn, tuńczyk, sardynka. Potrawy gotowane – pulpety, potrawki duszone, pieczone, średnio tłuste gatunki mięs i mięsa krwiste: dziczyzna, wątroba, nerki, serca, mózg.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Budynie z mięsa i kasz, z warzyw, makaron z mięsem, makaron z owocami, leniwe pierogi, pierogi z mięsem, z owocami, papryka faszerowana, kluski ziemniaczane, zapiekanki, naleśniki z mięsem, leczo, tarta jarzynowa, lasagne z mięsem i jarzynami, kluski kładzione.

Tłuszcze:

Oleje zawierające wielonienasycone kwasy tłuszczowe: słonecznikowy, sojowy, kukurydziany, krokoszowy; oleje zawierające jednonienasycone kwasy tłuszczowe: rzepakowy, oliwa z oliwek, masło, margaryny miękkie – kubkowe

Warzywa:

Warzywa świeże, mrożone, buraki, papryka, pomidory, marchew, dynia, szpinak, sałata, pietruszka, seler, rabarbar, warzywa w postaci soków, surówek, gotowane, kiszona kapusta, ogórki kiszone.

Ziemniaki:

Gotowane, pieczone

Owoce:

Świeże, suszone (śliwki, rodzynki, figi), konserwowe, orzechy włoskie, laskowe, owoce w postaci surówek, soków, gotowane

Desery:

Kompoty, galaretki owocowe, mleczne, musy, kremy, przeciery owocowe, suflety, sałatki owocowe, ciasta, ciasteczka biszkoptowe, keksy z dodatkiem otrąb

Przyprawy:

Kwas mlekowy, kwasek cytrynowy, koperek zielony, pietruszka, jarzynka, kminek, majeranek, gałka muszkatałowa, liść laurowy, ziele angielskie, sól do 5 g/dobę, papryka słodka, pieprz ziołowy, curry, ostra papryka, pieprz chili.

 

Produkty i potrawy przeciwwskazane

Napoje:

Napoje czekoladowe, mocna herbata,

Alkohol, zbyt kwaśne mleko, napar z czarnych suszonych jagód, wytrawne wino czerwone, kawa żołędziowa (w dyspepsjach jelit – wody z CO2, kawa naturalna), mleko pełne, jogurt tłusty.

Pieczywo:

Pieczywo świeże, pieczywo pszenne – jasne, półcukiernicze.

Dodatki do pieczywa:

Wędliny bardzo tłuste, tłuste konserwy mięsne, sery podpuszczkowe, salceson, ryby wędzone tłuste, konserwy rybne.

Zupy i sosy gorące:

Zupy z warzyw wzdymających, strączkowych, kapustnych, bardzo tłuste, zawiesiste, na wywarach kostnych, ryżowa, podprawiane mąką ziemniaczaną, z kaszy manny.

Dodatki do zup:

Ryż, krokiety z kapustą, groch, fasola, soczewica.

Mięso zwierząt rzeźnych, podroby, drób, ryby:

Bardzo tłuste gatunki mięs: wieprzowina, baranina, mięsa smażone w dużych ilościach, średnio tłuste gatunki mięs i mięsa krwiste: wołowina, ozorki, flaki, gęsi, kaczki, śledzie, halibut niebieski, łosoś, potrawy smażone z mięsa zwierząt rzeźnych, drobiu i ryb.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Potrawy z fasoli, grochu, ryżu, z dodatkiem mąki ziemniaczanej i warzyw kapustnych, racuchy, placki ziemniaczane, bliny.

Tłuszcze:

Łój, smalec, słonina, margaryny twarde, olej palmowy.

Warzywa:

Suche nasiona roślin strączkowych, pozostałe warzywa kapustne, ogórki świeże, kalafior, warzywa cebulowe (cebula, czosnek, pory), fasolka szparagowa, groszek zielony.

Ziemniaki:

Smażone w dużej ilości tłuszczu: frytki, krążki, placki

Owoce:

Czereśnie, gruszki, orzechy solone, orzechy kokosowe, orzechy arachidowe.

Desery:

Kisiele, czekolada, kakao, batony, ciasta z dodatkiem kakao, ciasta tłuste z dużą ilością żółtek, z masami.

Przyprawy:

Ocet, musztarda (w dyspepsjach jelit zabroniona).

Uwagi

Potrawy powinno się podawać częściej, w mniejszych objętościach (5 razy na dobę), w temperaturze umiarkowanej.

Wskazania

Choroby jamy ustnej i przełyku (zapalenie jamy ustnej, zapalenie przełyku, rak przełyku, zwężenie przełyku, żylaki przełyku); w przypadku utrudnionego gryzienia i połykania; w niektórych chorobach przebiegających z gorączką, po niektórych zabiegach chirurgicznych według wskazań lekarza.

Zalecenia

Zapewnienie choremu wszystkich niezbędnych składników pokarmowych. Dietę opracowuje się indywidualnie dla każdego pacjenta.

Produkty i potrawy zalecane

Napoje:

Mleko świeżo ukwaszone, jogurt, kefir, maślanka, serwatka, kawa zbożowa z mlekiem, herbata z mlekiem, słaba herbata, herbata owocowa, herbata ziołowa, soki owocowe, napoje mleczno-warzywne, mleczno-owocowe, wody mineralne niegazowane, słaba kawa naturalna z mlekiem.

Pieczywo:

Pszenne – jasne, rozmoczone w mleku, herbacie, zupie, sucharki, biszkopty rozmoczone, pieczywo półcukiernicze rozmoczone.

Dodatki do pieczywa:

Masło, ser homogenizowany, pasty serowe, pasty z mięsa gotowanego, pasty z wędlin, pasty z ryb gotowanych, marmolada, miód, margaryna miękka, pasty z jaj gotowanych, jaja na miękko, pasty z sera podpuszczkowego – łagodnego, pasty z ryb wędzonych, dżemy bez pestek.

Zupy i sosy gorące:

Jarzynowe z dozwolonych warzyw, ziemniaczana, krupniki, owocowe, mleczne, wszystkie przetarte lub zmiksowane, zaprawiane mąką i śmietanką, zaciągane żółtkiem, zupy czyste: sosy łagodne: koperkowy, cytrynowy, pomidorowy, potrawkowy, beszamelowy, owocowe ze słodką śmietanką; chudy rosół, buliony, kalafiorowa, pieczarkowa.

Dodatki do zup:

Kasze, ziemniaki puree, lane ciasto, grzanki rozmoczone, makaron nitki, groszek ptysiowy rozmoczony, kluski biszkoptowe.

Mięso zwierząt rzeźnych, drób, podroby, ryby:

Chude gatunki mięs zwierząt rzeźnych, drobiu, ryby: dorsz, młody karp, pstrąg strumieniowy, sola, morszczuk, karmazyn, sandacz, flądra, lin, okoń, szczupak, mintaj, mięso gotowane, mielone, budynie, pulpety, potrawki z mięsem mielonym; wołowina, schab; ryby morskie: makrela, sardynka, w postaci gotowanej, mielonej, pulpetów; rolada gotowana z masy mięsnej, pieczeń duszona lub pieczona w folii lub pergaminie z masy mięsnej mielonej z wyżej wymienionych gatunków mięs.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Budynie z mięs, kasz i warzyw, risotto z sosem, kasze rozklejane, makaron nitki z mięsem, leniwe pierogi.

Tłuszcze:

Masło, oleje: rzepakowy bezerukowy, sojowy, kukurydziany, oliwa z oliwek i in. bogate w WNKT i JNKT, margaryny miękkie z wymienionych olejów.

Warzywa:

Młode, soczyste: marchew, dynia, kabaczki, patisony, pietruszka, seler, pomidory bez skórki, szpinak, zielony groszek, buraki, gotowane w postaci puree, rozdrobnione, „z wody”, podprawiane zawiesinami, oprószone mąką, budynie z warzyw, surowe soki.

Ziemniaki:

Gotowane, w postaci puree.

Owoce:

Dojrzałe, soczyste: jagodowe – przetarte, cytrusowe, brzoskwinie, morele, banany, wszystkie w postaci przecierów, jabłka pieczone, gotowane, w postaci soków, wiśnie, winogrona bez pestek, śliwki i gruszki w postaci przecieru.

Desery:

Kompoty przetarte, kisiele, musy, budynie, galaretki owocowe, mleczne, suflety, czekolada, kakao, kremy.

Przyprawy:

Łagodne: sok z cytryny, kwasek cytrynowy, koperek zielony, pietruszka zielona, rzeżucha, melisa, majeranek, cynamon, wanilia, goździki, jarzynka, kminek, tymianek, bazylia, papryka słodka.

Produkty i potrawy przeciwwskazane

Napoje:

Napoje alkoholowe, mocne kakao, płynna czekolada, mocna kawa, mocna herbata, zbyt kwaśne przetwory z mleka, wody gazowane.

Pieczywo:

Chleb żytni, razowy, nierozmoczony, pieczywo chrupkie, z otrębami, z dodatkiem słonecznika, soi.

Dodatki do pieczywa:

Wszystkie o stałej konsystencji, pikantne, tłuste wędliny, konserwy, pasztetowa, kiszka, smalec, ostre sery podpuszczkowe, ser feta, sery typu fromage.

Zupy i sosy gorące:

Wszystkie nieprzecierane, z nasion roślin strączkowych, zasmażane, pikantne, zaprawiane kwaśną śmietaną, na mocnych wywarach mięsnych, kostnych, grzybowych, zupy w proszku; sosy zawiesiste, tłuste, zasmażane, pikantne.

Dodatki do zup:

Kluski kładzione, grube makarony, łazanki, nasiona roślin strączkowych, jaja gotowana na twardo.

Mięso zwierząt rzeźnych, drób, podroby, ryby:

Tłuste gatunki: wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki; tłuste ryby: węgorz, łosoś, sum, tołpyga; potrawy smażone, pieczone oraz inne nierozdrobnione.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Zapiekanki z ziemniaków, mięsa i warzyw, makaronu i kasz; naleśniki, knedle, grube makarony, kluski ziemniaczane; wszystkie potrawy smażone na tłuszczu: placki ziemniaczane, kotlety ziemniaczane, krokiety; bigos, fasolka po bretońsku, pizza, lasagne, tarta, leczo.

Tłuszcze:

Smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde.

Warzywa:

Suche nasiona roślin strączkowych, sałata zielona, wszystkie w całości, grubo starte surówki, kapustne, fasolka szparagowa.

Ziemniaki:

Gotowane w całości, pieczone, smażone.

Owoce:

Wszystkie w całości.

Desery:

Kompoty nieprzetarte, ciastka, wszystkie o stałej konsystencji.

Przyprawy:

Ostre: pieprz, papryka, ocet, musztarda, chili i in. ostre, sól.

Uwagi

W diecie bardzo ważnym składnikiem jest białko pochodzenia zwierzęcego, witamina C, witaminy z grupy B oraz składniki mineralne. Potrawy przyrządzane metodą gotowania.

Wskazania

Chorzy, u których występują wymioty, nudności, biegunka; w przypadkach chorobowych według wskazań lekarza.

Zalecenia

Dostarczenie odpowiedniej ilości płynów, dieta nie dostarcza energii oraz składników pokarmowych. Dietę opracowuje się indywidualnie dla każdego pacjenta.

 

Produkty i potrawy zalecane

Woda przegotowana, woda mineralna niegazowana, napar z rumianku, mięty, herbata bez cukru. Na zlecenie lekarza herbata może być lekko osłodzona, z cytryną lub sokiem owocowym; 5% kleik przecedzony przez gęste sito, ugotowany z kaszy jęczmiennej, ryżu lub płatków owsianych; chudy rosół z cielęciny lub chudego drobiu.

W miarę poprawy stanu zdrowia do kleików można dodać żółtko, masło, do klarownych soków – żelatynę.

Jeśli nie ma przeciwwskazań do podawania pokarmów o konsystencji papkowatej, a następnie stałej, w 2-3 dobie stosowania diety płynnej podaje się kleiki cedzone albo przecierane, sucharki rozmoczone początkowo w herbacie, następnie w mleku. Dietę kleikową modyfikuje się przez wprowadzenie niewielkiej ilości mleka, masła, żółtka, chudego twarogu, przecieru z jabłek, cukru, bułki czerstwej. Dietę stopniowo rozszerza się, przechodząc do diety łatwo strawnej.

Uwagi

Dietę w postaci płynów zaleca się przez 1-2 dni.

Wskazania

Choroby jamy ustnej i przełyku, u chorych nieprzytomnych, w innych stanach chorobowych według wskazań lekarza.

Zalecenia

Dostarczenie odpowiedniej ilości energii i składników pokarmowych oraz ochronę jamy ustnej i przewodu pokarmowego przed drażnieniem mechanicznym, chemicznym i termicznym pokarmów.

Produkty i potrawy zalecane

Kasze w formie kleików, mąka, biszkopty, suchary, bułka pszenna, mleko, ser biały homogenizowany, jaja gotowane, żółtka, chude mięsa (cielęcina, wołowina, schab, kurczak i indyk bez skóry), chude ryby (dorsz, leszcz, sola, płastuga, szczupak, sandacz, morszczuk, mintaj, okoń; w ograniczonej ilości ryby tłuste morskie: makrela, łosoś), chuda szynka, polędwica, masło, słodka śmietanka, olej rzepakowy, sojowy, słonecznikowy, oliwa z oliwek, ziemniaki, warzywa i owoce gotowane, przetarte lub zmiksowane, soki owocowo-warzywne, przeciery z pomidorów, przeciery z owoców, cukier, miód, kompoty przetarte, płynne kisiele, łagodne przyprawy (sok z cytryny, cukier, sól, jarzynka, koperek, wanilia, cynamon).

Produkty i potrawy przeciwwskazane

Pieczywo świeże, żytnie, razowe, z różnym i dodatkami, makarony, kasze grube nieprzetarte, przekwaszone mleko, sery żółte, sery topione, jaja na surowo, tłuste gatunki mięs (baranina, wieprzowina, kaczki, gęsi), tłuste wędliny, tłuste ryby (węgorz, sum), kwaśna śmietana, smalec, słonina, warzywa kapustne, warzywa cebulowe, papryka, ogórki, suche nasiona roślin strączkowych, brukiew, rzepa, wszystkie warzywa surowe, gruszki, śliwki, czereśnie, agrest, owoce całe surowe, owoce suszone, orzechy, chałwa, czekolada, kakao, ostre przyprawy, alkohol.

Uwagi

Wszystkie posiłki należy zmiksować i rozcieńczyć, aby nadać im konsystencję płynną.

Pożywienie musi być łatwo strawne, ubogie w błonnik pokarmowy, bez ostrych przypraw i używek, niepowodujące wzdęć, biegunek, zaparć. Posiłki są spożywane w sposób naturalny, a jeśli żywienie doustne jest niemożliwe, [pożywienie podawane jest przez sondę.

Wartość energetyczna diety powinna być ustalana indywidualnie, zależnie od masy ciała, wieku, płci, rodzaju schorzenia.

Wskazania

Ostre schorzenia przewodu pokarmowego, wątroby, trzustki, pęcherza żółciowego, nerek; choroby zakaźne, stany pooperacyjne.

Zalecenia

Oszczędzenie narządu zmienionego chorobowo. Dietę opracowuje się indywidualnie dla każdego pacjenta.

Produkty i potrawy zalecane

Kleiki z ryżu, kaszy jęczmiennej, płatków owsianych, kaszy manny; gorzka herbata, namoczone sucharki lub czerstwa bułka.

Dietę można modyfikować przez dodanie soli, cukru, niewielkiej ilości masła, chudego mleka, twarożku, przetartych kompotów, soków z owoców i warzyw, puree z ziemniaków, marchwi, płynów garbnikowych – zapierających (wino czerwone, kakao na wodzie, napar z suszonych czarnych jagód) i osłaniających (mięta, rumianek).

Produkty i potrawy przeciwwskazane

Uwagi

Dieta może być stosowana 1-3 dni.

Wskazania

Stosowana u chorych nieprzytomnych; chorych z zaburzeniami połykania na tle neurologicznym; w niektórych chorobach jamy ustnej; w urazach części twarzowej czaszki; po oparzeniach jamy ustnej, przełyku i żołądka; w nowotworach przełyku, wpustu żołądka; w niedrożności górnej części przewodu pokarmowego; w ostrych i przewlekłych chorobach trzustki; w chorobie Leśniowskiego-Crohna zaostrzenie; w martwicy przewodu pokarmowego; w zespole krótkiego jelita; w innych chorobach zgodnie z zaleceniami lekarza.

Zalecenia

Dostarczenie odpowiedniej ilości energii i wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Dietę opracowuje się indywidualnie dla każdego pacjenta.

Produkty i potrawy zalecane

Do żywienia przez zgłębnik można wykorzystać dietę płynną wzmocnioną.

Diety z produktów spożywczych naturalnych mogą być wzbogacone w składniki odżywcze przez połączenie ich z gotowymi dietami przemysłowymi.

Uwagi

Dieta do żywienia przez zgłębnik lub przetokę musi mieć taką konsystencję, aby nie wystąpiły trudności w jej podawaniu. Powinna być dobrze tolerowana; nie może dawać uczucia pełności, rozpierania w nadbrzuszu, bólu i wzdęcia brzucha, wywoływać nudności, wymiotów, biegunki lub zaparcia.

Wskazania

Stosowana w hiperlipidemii (hipercholesterolemii, hipertriglicerydemii i hiperlipidemii mieszanej), miażdżycy, profilaktyce niedokrwiennej choroby serca.

Zalecenia

Zmniejszenie stężenia lipidów w surowicy krwi. Ograniczenie spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych (NKT) i częściowe ich zastąpienie wielo- i jednonienasyconymi kwasami tłuszczowymi. Dietę opracowuje się indywidualnie dla każdego pacjenta.

 

Produkty i potrawy zalecane

Napoje:

Słaba herbata, chude mleko 0,5-1,5% tłuszczu, kawa zbożowa z mlekiem, napoje mleczno-owocowe, napoje mleczno-warzywne, soki z owoców i warzyw, chudy jogurt niskotłuszczowy – 1,5% tłuszczu, kawa naturalna z mlekiem, w ograniczonej ilości wino czerwone, jogurt i mleko 2% tłuszczu.

Pieczywo:

Pieczywo z pełnego ziarna, bułki grahamki, biszkopty na białkach, pieczywo z dodatkiem soi, słonecznika, półcukiernicze, chleb żytni, pieczywo jasne.

Dodatki do pieczywa:

Chudy twaróg, serek homogenizowany z owocami, ser ziarnisty typu „light”, chude wędliny drobiowe, chuda szynka, dżemy niskosłodzone, białko jaja, serek sojowy, powidła, miód.

Zupy i sosy gorące:

Warzywne, owocowe, krupniki podprawiane zawiesiną z mleka i mąki, mleczne na mleku odtłuszczonym, grzybowe, zaprawiane zaprawą z mąki i oleju oraz oleju lub margaryny miękkiej.

Dodatki do zup:

Bułka, grzanki, ryż, kasza, ziemniaki, lane ciasto na białkach, makaron, kluski biszkoptowe, groszek ptysiowy.

Mięso zwierząt rzeźnych, drób, podroby, ryby:

Chude gatunki, cielęcina, indyk, kurczak bez skóry (dużo cholesterolu), króli, potrawy gotowane, duszone, pieczone bez tłuszczu, ryby chude słodkowodne oraz ryby morskie bogate w tłuszcze zawierające kwasy tłuszczowe n-3 (EPA i DHA): makrela, tuńczyk, sardynka, łosoś, śledź.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Budynie z kasz, warzyw, makaron z mięsem, makarony, leniwe pierogi na białkach, kluski ziemniaczane, risotto, krokiety.

Tłuszcze:

Oleje zawierające jednonienasycone kwasy tłuszczowe, np.: rzepakowy, oliwa z oliwek; w dozwolonych ilościach oleje zawierające wielonienasycone kwasy tłuszczowe, np.: słonecznikowy, sojowy, kukurydziany i in.

Warzywa i owoce:

Warzywa świeże i mrożone, zwłaszcza strączkowe: fasola, groch, soczewica; kukurydza, owoce świeże, suszone, konserwowane (niskosłodzone), orzechy włoskie, laskowe, migdały.

Ziemniaki:

Gotowane, pieczone.

Desery:

Galarety, kisiele, budynie na chudym mleku, sałatki owocowe, suflety, musy owocowe, kompoty, biszkopty na białkach, bezy, ciasteczka z dodatkiem tłuszczów nienasyconych, biszkopty, keksy z dodatkiem otrąb i małą ilością żółtek.

Przyprawy:

Przyprawy korzenne, musztarda.

Sosy zimne:

Sosy owocowe na bazie owoców jagodowych, np.: brusznicy, porzeczek, jarzębiny oraz jogurtu niskotłuszczowego, sosy sałatkowe – niskotłuszczowe, majonezy na białkach z olejem.

 

Produkty i potrawy przeciwwskazane

Napoje:

Napoje czekoladowe, kakao, mocna herbata, kawa naturalna ze śmietanką, pełne mleko, alkohol, jogurt pełnotłusty.

Pieczywo:

Chleb świeży, pieczywo z dużą ilością żółtek i dużą ilością tłuszczu, rogaliki francuskie.

Dodatki do pieczywa:

Masło w dużych ilościach, sery pełnotłuste i tłuste żółte, topione sery pleśniowe, ser feta, ser typu fromage, smalec, konserwy, tłuste wędliny, żółtka, margaryna utwardzana metodą przeestryfikowania, ser twarogowy półtłusty.

Zupy i sosy gorące:

Na wywarach mięsnych, kostnych, tłuste, zawiesiste, zasmażane, zaprawiane śmietaną.

Dodatki do zup:

Kluski i ciasta francuskie, lane ciasto na całych jajach.

Mięso zwierząt rzeźnych, drób, podroby, ryby:

Wszystkie mięsa tłuste, wieprzowina, baranina, podroby, gęsi, kaczki, potrawy smażone na tłuszczu, ryby smażone na tłuszczu zwierzęcym.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Potrawy smażone: racuchy, bliny, owoce smażone w cieście, placki ziemniaczane, bigos, zapiekanki, kotlety z kaszy.

Tłuszcze:

Smalec, słonina, łój, margaryny twarde, olej palmowy, tłuszcze uwodornione, masło, margaryny miękkie (przeestryfikowane).

Warzywa i owoce:

Solone, konserwowane, orzechy solone, orzechy kokosowe.

Ziemniaki:

Smażone na tłuszczu, frytki, krążki, placki.

Desery:

Torty, czekolada, batony, kremy, tłuste ciasta z dodatkiem żółtek.

Przyprawy:

Ocet, ostre przyprawy.

Sosy zimne:

Majonezy z żółtkami, sosy i kremy ze śmietaną i dużą ilością tłuszczu.

Uwagi

Uwagi technologiczne:

Najwłaściwszą techniką przygotowania posiłków jest gotowanie w wodzie, na parze, w specjalnych naczyniach do gotowania bez wody. Oprócz gotowania zastosowanie ma technika duszenia potraw, polegająca na beztłuszczowym obsmażaniu półproduktów na patelniach teflonowych ( nieuszkodzonych ). Obsmażone potrawy należy podlewać niewielką ilością wody i dusić potrawę do miękkości pod przykryciem. Tłuszczu nie należy stosować, ponieważ przenika on do wnętrza potrawy, pogarszając jej strawność i zwiększając kaloryczność. Dozwolone jest pieczenie w rękawie foliowym, w pergaminie na ruszcie, rożnie.

Wskazania

Cukrzyca w przypadku upośledzonej tolerancji glukozy.

Zalecenia

Zmniejszenie stężenia glukozy we krwi i poprawa metabolizmu. Dietę opracowuje się indywidualnie dla każdego pacjenta.

Produkty i potrawy zalecane

Napoje:

Woda przegotowana, wody mineralne niegazowane, herbata bez cukru, kawa zbożowa, zioła „Diabetosan”, soki z warzyw ubogowęglowodanowych, napoje z warzyw bez cukru, napoje z kwaśnego mleka i warzyw bez cukru, napoje z serwatki i warzyw bez cukru, mleko 2% tłuszczu, słaba kawa zbożowa naturalna z mlekiem bez cukru, koktajl mleczno-owocowy bez dodatku cukru, napoje z owoców, soki owocowe bez cukru, napoje i soki w warzyw rozcieńczone.

Pieczywo:

Chleb razowy graham, chleb pełnoziarnisty, chrupki, chleb pszenny, pszenno-żytni, bułeczki, pumpernikiel.

Dodatki do pieczywa:

Chude wędliny, szynka, polędwica, drobiowe, pasty z mięsa i warzyw, ryby chude morskie i średniotłuste, gotowane, wędzone, jaja faszerowane bez żółtek, ser twarogowy, chudy serek homogenizowany, margaryny niskotłuszczowe w kubkach, jaja na miękko lub jajecznica (2-3 razy w tygodniu), ser twarogowy półtłusty, sery podpuszczkowe niepełnotłuste, masło, margaryna, pasztet z drobiu, cielęciny, dżemy bezcukrowe, śledzie.

Zupy i sosy gorące:

Jarzynowe z warzyw ubogowęglowodanowych, czyste: pomidorowa, grzybowa, czerwony barszcz, koperkowa, kalafiorowa, zupa z maślanką, serwatką, cytrynowa, barszcz czerwony zabielany, żurek, kapuśniak, ryżowa, krupnik, rosół jarski, zupy podprawiane jogurtem, kefirem; sosy na wywarach z warzyw, np.: pietruszkowy, koperkowy, pomidorowy, potrawkowy, grzybowy, cytrynowy, chrzanowy, mleczny; zupy podprawiane zawiesinami: jarzynowa, ziemniaczana, owocowa bez cukru, chudy rosół.

Dodatki do zup:

Ryz pełnoziarnisty, grzanki, kasze, makaron nitki, lane ciasto na białku, ryz biały, ziemniaki, fasola (zgodnie z wyliczoną ilością wymienników węglowodanowych).

Mięso zwierząt rzeźnych, drób, podroby, ryby:

Mięso chude: cielęcina, młoda wołowina, jagnięcina, królik, kurczak, indyk; chude ryby; potrawy gotowane, pieczone w folii, pergaminie, duszone bez tłuszczu; mięso krwiste: wołowina, konina, polędwica wieprzowa; kury; potrawy duszone tradycyjnie.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Budynie z mięsa i warzyw, z sera, warzywa faszerowane mięsem, budynie z kasz, makaronów, zapiekanki, risotto, pierogi z mięsem.

Tłuszcze:

Oleje: rzepakowy niskoerukowy, słonecznikowy, sojowy, oliwa z oliwek, masło, śmietanka margaryny miękkie z olejów: rzepakowego, słonecznikowego, sojowego, oliwy z oliwek.

Warzywa:

O zawartości węglowodanów od 0 do 5%: rzodkiewka, sałata, endywia, cykoria, ogórki, rabarbar, szczypiorek, szparagi, szpinak, boćwina, brokuły, cebula, kabaczek, kalafior, pomidory, szczaw, papryka; w postaci gotowanej, z wody, sałatek, surówek z dodatkiem oleju lub majonezu na białkach.

W umiarkowanych ilościach, o zawartości węglowodanów od 5 do 45%: brukiew, buraki, brukselka, dynia, fasola, groszek, jarmuż, kapusta biała, czerwona, włoska, marchew, pietruszka – korzeń, pory, rzepa, włoszczyzna, seler, bób, chrzan, ziemniaki.

Ziemniaki:

Gotowane, pieczone w całości.

Owoce:

Grejpfruty -gatunek zielony (wpływają na zmniejszenie stężenia glukozy we krwi); w ramach zaleconych wymienników owocowych.

Desery:

Kompoty, kisiele, galaretki, leguminy z serka homogenizowanego, owoce z serkiem, jabłka pieczone z pianą z białek, sernik na zimno, surówki owocowe, desery mleczne.

Przyprawy:

Łagodne, jak: sok z cytryny, kwasek cytrynowy, koperek zielony, pietruszka, czosnek, cebula czerwona, jarzynka, vegeta, kminek, majeranek, tymianek, bazylia, gałka muszkatałowa, liść laurowy, ziele angielskie, sól do 5 g dziennie, papryka słodka, pieprz ziołowy, ocet jabłkowy, curry, słodziki.

 

Produkty i potrawy przeciwwskazane

Napoje:

Wszystkie napoje słodzone cukrem, kakao naturalne, mocna kawa, napój z owoców i śmietanki, tłuste mleko, napoje alkoholowe, soki owocowe z cukrem, lemoniada, coca-cola, pepsi, wody mineralne gazowane.

Pieczywo:

Wypieki z dodatkiem cukru, chleb na miodzie, pieczywo delikatesowe z dodatkiem karmelu, bułki maślane, biszkopt z cukrem, babki drożdżowe, ciasta kruche, ucierane.

Dodatki do pieczywa:

Tłuste wędliny, kiszka, parówki, konserwy mięsne, pasztetowa, salceson, miód, dżemy, marmolady, konfitury, jaja – żółtka, tłuste sery podpuszczkowe, ser twarogowy tłusty, sery topione.

Zupy i sosy gorące:

Zupy esencjonalne, np.: na tłustych wywarach mięsnych, zagęszczone zasmażkami, z dużą ilością śmietany, owocowe z cukrem, zawiesiste, tłuste, esencjonalne, słodkie.

Dodatki do zup:

Duże ilości pieczywa, makaronów, kasz, grochu, fasoli, groszek ptysiowy, kluski francuskie, biszkoptowe na jajach.

Mięso zwierząt rzeźnych, drób, podroby, ryby:

Tłuste gatunki mięsa: wieprzowina, baranina, podroby, gęsi, kaczki; tłuste ryby: węgorz, łosoś; potrawy nasiąknięte tłuszczem, smażone, pieczone w tradycyjny sposób.

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

Potrawy z dodatkiem cukru, np.: knedle, naleśniki, pierogi z cukrem; potrawy smażone.

Tłuszcze:

Smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde, olej palmowy, olej kokosowy.

Warzywa:

Stare warzywa, surówki i warzywa gotowane z dodatkiem dużej ilości majonezu, śmietany, żółtek, cukru.

Ziemniaki:

Puree smażone z tłuszczem, frytki.

Owoce:

Owoce w syropach, kompoty z cukrem, galaretki ze śmietaną, daktyle, rodzynki.

Desery:

Wszystkie desery z cukrem, miodem, np.: galaretki, kremy, kompoty, leguminy, marmolady; wszystkie produkty z dużą zawartością tłuszczu i cukru, np.: ciasta, torty, pączki, faworki, orzechy, chałwa, czekolada.

Przyprawy:

Bardzo ostre: pieprz, papryka ostra, musztarda, ocet, chili.

Uwagi

Uwagi technologiczne

Przyrządzanie potraw bez użycia tłuszczu lub z niewielkim jego dodatkiem, bez uprzedniego

obsmażania, głównie za pomocą takich metod, jak gotowanie w wodzie lub na parze,

duszenie, pieczenie w folii lub pergaminie.